Nowoczesna szkoła to nie tylko szkoła wyposażona w komputery najnowszej generacji i tablice multimedialne. Taka nowoczesność jest zresztą najprostsza do osiągnięcia. Nowoczesność szkoły mierzy się też tym, czy potrafi ona kształtować krytyczne i samodzielne myślenie, a do takiej nowoczesności wciąż nam daleko. Polska szkoła jest wciąż miejscem, gdzie uczy się potakiwania i konformizmu, gdzie nie wpaja się nawyku kwestionowania i szukania dziury w całym – mało jest nauczycieli, którzy są szczęśliwi, jeśli uczennica czy uczeń nie zgadza się z nimi, dyskutuje, neguje i podważa. Różnimy się w tym podejściu zasadniczo od szkół zachodnioeuropejskich. Myślę, że nie przeszliśmy kilku ważnych etapów rozwoju edukacji, które tamte kraje mają za sobą, a nas z różnych względów ominęły. Może warto na chwilę rzucić okiem na historię wychowania i zobaczyć, gdzie mogą leżeć przyczyny tego, co jest jednak jakąś formą edukacyjnego zacofania.
Zatem wrzucamy bardzo wsteczny bieg i z lotu ptaka widzimy jak protestancki ferment rozlewa się po szesnasto- i siedemnastowiecznej Europie i sprawia, że odwieczne prawdy religijne zaczyna się kontestować, także w powstających protestanckich szkołach. Jednocześnie protestantyzm wymusza czytanie Biblii ze zrozumieniem, dyskutowanie i rozmyślanie nad jej treścią. Następuje przełom mentalnościowy – Europa uczy się, czasem krwawo i boleśnie, przyjmować inne poglądy. Kościół katolicki albo traci swój, trwający w wiekach średnich, wpływ na edukację młodych ludzi, albo musi się bardzo starać, by choć trochę zreformować swoje szkoły. To w Europie Zachodniej. A u nas? Nieliczne szkoły protestanckie szybko zostają likwidowane, a wszechwładzę edukacyjną sprawują niezmiennie jezuici, którzy w swojej pozycji monopolisty oświatowego nie czują się tak zagrożeni jak na zachodzie Europy. W szkołach króluje bezmyślna metoda pamięciowa i łacina, choć gdzie indziej bardziej ceni się już języki narodowe. Takie szkoły odpowiadają też polskiej szlachcie – intelektualnie rozleniwionej i przekonanej o wyższości naszej edukacji nad zachodnimi nowinkami. Kiedy przychodzi czas rozbiorów oświata zostaje rozdzielona między trzy kraje i trzy różne systemy szkolne, a głównym zadaniem tych, którym zależy na polskiej edukacji jest podtrzymywanie języka, literatury i tradycji. Odzyskana niepodległość to podobne skupienie na wartościach patriotycznych – trudno się temu dziwić po latach niewoli, ale trzeba też pamiętać, że gdzie indziej, w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych, kwitną ruchy Nowego Wychowania z postulatami twórczej i krytycznej edukacji gotowych zmieniać świat jednostek. Metoda projektów tak popularna wtedy w USA nie chce przyjąć się na szerszą skalę w Polsce, gdzie jest krytykowana za zbytnią afirmację indywidualizmu i demokratyczne zapędy. To, co dzieje się w Polsce po drugiej wojnie to przede wszystkim bezrefleksyjna indoktrynacja przetykana krótkimi okresami buntu i odwilży. Szkoła ma wychować biernego i posłusznego człowieka masowego. Trudno nie zauważyć rewolty 1968 roku, która przeorała zachodnioeuropejską świadomość, przechodząc huraganem przez szkoły, z hukiem wyważając drzwi tej skostniałej instytucji. Powstałe w konsekwencji nowe nurty pedagogiczne narzucają inne standardy myślenia i nauczania – krytycyzm, kwestionowanie pewników, indywidualna wolność z poszanowaniem praw każdego, mądre partnerstwo uczniów i nauczycieli – te wartości na stałe zaczęły wyznaczać szkolną rzeczywistość. My też w Polsce mieliśmy rok 1968, ale jakże inny – naznaczony antysemityzmem i partyjną propagandą, która z siermiężnej stała się nieco tylko bardziej polukrowana w latach siedemdziesiątych. Żelazna kurtyna jest jednak na tyle szczelna, że wciąż nie przepuszcza edukacyjnej wolnej myśli. Karnawał pierwszej „Solidarności” jest niezwykle ważny, bo szkoły na chwilę też stają bardziej niezależne i samorządne. Ta chwila, zamrożona stanem wojennym, choć zasiała w wielu ziarno wolności, jest za krótka aby zmienić mentalność.
I wreszcie nadchodzi przełom roku 1989 – innowacyjnym nurtom w oświacie nie tak łatwo przebić się przez urzędniczą biurokrację. Prawa człowieka i prawa ucznia nie tyle wchodzą do szkół, co spadają na głowy zdezorientowanych nauczycieli i rodziców. Nie rozumiemy ich, bo przez lata nie mieliśmy szans wypracować ich mądrego rozumienia, nie są też specjalnie istotne, raczej traktuje się je jak europejską fanaberię. Wyposażamy szkoły w nowoczesne technologie, uczymy się pracować metodą projektów, ale to co istotne – partnerskie relacje oparte na obustronnym szacunku, krytycyzm, prawdziwa szkolna samorządność są wciąż utopią – nie umiemy ich stosować, bo nie da się w ciągu dwóch dekad wypracować ich głębokiego zrozumienia i przeniesienia na szkolną praktykę.
Leaders of Tolerance
Zapraszamy na bloga uczestniczek i uczestników programu edukacyjnego Liderzy i Liderki Tolerancji, wspomagającego nauczycieli i nauczycielki w realizacji szkolnych projektów antydyskryminacyjnych poprzez kontakt z doświadczonymi pedagogami, liderami tolerancji Centrum Edukacji Obywatelskiej.Lektury dla Tolerancji
Pojawiła się kolejna, 14 odsłona z cyklu "Lektury dla tolerancji", czyli książki które pokazują równościowy, różnorodny i wielokulturowy świat.
Kliknijcie w zakładkę LEKTURY DLA TOLERANCJI
w pasku na górze.Cztery Strony Warszawy
Zobacz jak warszawska młodzież promuje wielokulturowość w stolicy.
Poznaj program "Cztery Strony Warszawy - młodzi przewodnicy po wielokulturowej stolicy"
Kliknij w zakładkę CZTERY STRONY WARSZAWY
w pasku na górze.STUDY VISIT ST. LOUIS
Zobacz jak przebiega wizyta studyjna polskich nauczycieli w USA i dowiedz się czym "brama na Zachód" - miasto St. Louis zaskoczyło liderów i liderki tolerancji.
Kliknij w zakładkę STUDY VISIT ST. LOUIS
w pasku na górze.Najnowsze komentarze
- Kuba o Made in? Metka: Sprawdzam
- Kuba o Lekcja o zaimkach
- zcofalkagmail.com o Islam, „dobra zmiana” i pan Terlikowski
- Waldemar Szydło o Islam, „dobra zmiana” i pan Terlikowski
- ajaninawp.pl o Z pamiętnika nauczyciela…
Archiwa
- Marzec 2019
- Październik 2018
- Czerwiec 2018
- Sierpień 2017
- Lipiec 2017
- Czerwiec 2017
- Maj 2017
- Kwiecień 2017
- Marzec 2017
- Luty 2017
- Styczeń 2017
- Grudzień 2016
- Sierpień 2016
- Lipiec 2016
- Czerwiec 2016
- Maj 2016
- Kwiecień 2016
- Marzec 2016
- Luty 2016
- Styczeń 2016
- Grudzień 2015
- Listopad 2015
- Październik 2015
- Wrzesień 2015
- Sierpień 2015
- Lipiec 2015
- Czerwiec 2015
- Maj 2015
- Kwiecień 2015
- Marzec 2015
- Luty 2015
- Styczeń 2015
- Grudzień 2014
- Listopad 2014
- Październik 2014
- Wrzesień 2014
- Sierpień 2014
- Lipiec 2014
- Czerwiec 2014
- Maj 2014
- Kwiecień 2014
- Marzec 2014
- Luty 2014
- Listopad 2013
- Październik 2013
- Wrzesień 2013
- Czerwiec 2013
- Maj 2013
- Kwiecień 2013
- Marzec 2013